Het beroep van privédetective wordt geregeld door de wet tot regeling van het beroep van privé-detective van 19 juli 1991.
Een privédetective is een natuurlijk persoon die gemachtigd is om tegen betaling voor een opdrachtgever bepaalde opsporingsactiviteiten uit te oefenen, zoals:
(1) Het opsporen van verdwenen personen of verloren of gestolen goederen, bv. gestolen voertuigen.
(2) Het inwinnen van informatie omtrent burgerlijke stand, gedrag, moraliteit en vermogenstoestand van personen, bv. inwinnen van informatie over een toekomstige huwelijkspartner, prestaties van een sollicitant controleren bij een vorige werkgever.
(3) Het verzamelen van bewijsmateriaal voor het vaststellen van feiten die aanleiding geven of kunnen geven tot conflicten tussen personen, of die aangewend kunnen worden voor het beëindigen van die conflicten. Vaak voorkomende voorbeelden hiervan zijn: controleren van de arbeidsprestaties van een werknemer; vaststellen van de prestaties van een verkoper; en nagaan waar en wanneer een partner overspel pleegt.
(4) Het opsporen van bedrijfsspionage.
(5) Elke andere activiteit bepaald bij een in Ministerraad overlegd koninklijk besluit.
Een privédetective is met andere woorden een persoon met een vergunning om bepaalde activiteiten uit te oefenen. U kan in bepaalde situaties of voor een bepaald probleem of conflict een detective inhuren. Niet enkel de wet maar ook de rechtspraak is hier duidelijk in: als werkgever mag u perfect een detective inhuren om het bestaan van een reden voor dringend ontslag na te gaan. Maar ook als echtgenoot of echtgenote kan u een privédetective inhuren om overspel te laten vaststellen.
Er bestaan in België twee soorten detectives: allround detectives en detectives die een sectoriële opleiding (verzekeringen) hebben gevolgd. De tweede soort kenmerkt zich doordat deze enkel de activiteiten eigen aan het beroep van privédetective mag uitoefenen in het kader van zijn tewerkstelling, dat is voor een verzekeringsmaatschappij.
Alle privédetectives hebben een verplichte opleiding gevolgd, waarbij er gezamenlijke lessen zijn tussen de allround cursisten en de sectoriële cursisten, maar ook een aanzienlijk aantal lessen apart worden aangeboden, omdat de nadruk nu eenmaal anders ligt. Personen die de sectoriële opleiding volgen in kader van hun tewerkstelling bij een verzekeringsmaatschappij, doen dit voornamelijk om fraude op te sporen bij schadeclaims.
België was het eerste West-Europese land dat het beroep van privédetective reguleerde en de Detectivewet van 1991 is niet enkel een van de strengste in vergelijking met onze omringende buurlanden maar de wet kwam bovendien tot stand zonder enige inbreng van de sector. Dit moet wel gezien worden in de context dat er in die tijdsperiode enkele ophefmakende zaken waren.
Wettelijk vergunde privédetectives mogen op heden namelijk niet zomaar elke opdracht aanvaarden. Deontologisch gezien dienen wij bij elke potentiële opdrachtgever na te gaan of er een wettig belang is voor het onderzoek. Dit wettig belang kan een echtgenoot zijn die zijn partner wil laten controleren op vermoeden van overspel, een werkgever die de arbeidsprestaties van zijn personeel wil nagaan, het opsporen van verzekeringsfraude door een verzekeringsmaatschappij bij een verzekeringnemer, enzoverder.
Voor de start van eender welke opdracht moet op heden reeds voorafgaand een schriftelijke overeenkomst worden gesloten met de opdrachtgever. Na afloop van de activiteiten wordt een gedetailleerd eindverslag afgeleverd aan de opdrachtgever met daarin alle bevindingen van het onderzoek, alsook alle in het kader van de opdracht verzamelde overtuigingsstukken.
Het beroep van privédetective mag niet worden uitgevoerd zonder vergunning. Deze vergunning wordt uitgereikt door de Minister van Binnenlandse Zaken nadat aan een aantal vergunningsvoorwaarden is voldaan. Deze voorwaarden zijn onder meer de afwezigheid van bepaalde veroordelingen, het slagen voor de verplichte beroepsopleiding en voldoen aan een leeftijdsvereiste (minimum 21 jaar). Ten aanzien van de kandidaat detective wordt een onderzoek ingesteld door de Veiligheid van de Staat en het Openbaar Ministerie. Enkel indien uit deze onderzoeken een afwezigheid van bepaalde onverenigbare activiteiten en veroordelingen blijkt, zal de minister van Binnenlandse Zaken overgaan tot het uitreiken van deze vergunning. Indien de privédetective de geldende wetgeving niet respecteert, kan de Minister zijn vergunning evenwel intrekken of schorsen. Wij vallen namelijk onder het toezicht en onder de controle van Binnenlandse Zaken.
Is wat een privédetective doet een inbreuk op de privacy? Een privédetective is iemand die door een belanghebbende wordt ingehuurd op een specifiek moment met een specifiek doel, beperkt in de tijd. De inbreuk die door de privédetective wordt gemaakt op de privacy, staat dikwijls in schril contract met de inbreuk die of het misdrijf dat aan het licht komt door de vaststellingen van de privédetective.
Uiteindelijk oordeelt de feitenrechter soeverein over de bewijswaarde van het verslag van een privédetective. Wanneer een rapport van een privédetective uit de debatten wordt geweerd, is dat helaas meestal omdat de feitenrechter van oordeel is dat een inbreuk werd gepleegd op artikel 5 van de Detectivewet, nl. wanneer er beelden worden gemaakt van een persoon die zich in een niet voor het publiek toegankelijke plaats bevindt.
Een privédetective treedt op namens een partij en wordt ook betaald door deze partij. In die zin wordt wel eens gesteld dat de privédetective niet objectief is omdat deze zijn broodheer wil dienen. Wij kunnen echter niet vaststellen wat er niet is, noch kunnen wij mensen verplichten bepaalde handelingen te stellen. Wij stellen enkel vast wat wij zelf waarnemen op de openbare weg en op publiek toegankelijke plaatsen. Dit wordt verwerkt in een objectief verwoord verslag, waarbij geen interpretatie wordt gegeven aan hetgeen wij hebben vastgesteld.
Het belangrijkste dat u over ons beroep dient te weten, is dat wij aan waarheidsvinding doen: wij brengen de waarheid aan het licht of doen ten minste onze uiterste best hiertoe. Gaat uw echtgeno(o)t(e) vreemd? Stemmen de activiteitsverslagen van uw vertegenwoordiger niet overeen met de werkelijkheid? Woont uw ex-partner al samen met een nieuwe partner terwijl hij of zij buitensporig veel persoonlijk onderhoudsgeld van u eist? Wij vinden dat u het recht hebt om dit te weten en onderzoeken dit met de wettelijk toegestane middelen en methoden.